5 สมุนไพรช่วยขับประจำเดือน

          - Excoecaria cochinchinensis Lour.
          - EUPHORBIACEAE
          - ชื่ออื่น กะเบือ กำลังกระบือ ลิ้นกระบือ

 รูปลักษณะ 

          - ไม้พุ่ม สูง 0.5-1.5 เมตร

          - ใบเดี่ยว เรียงสลับเวียนรอบกิ่ง รูปใบหอก หรือรูปใบหอกแกมรูปไข่ กว้าง 2-4.5 เซนติเมตร ยาว 4-13 เซนติเมตร หลังใบสีเขียว ท้องใบสีแดง

          - ดอกช่อ ออกที่ปลายกิ่ง แยกเพศ ช่อดอกตัวผู้มีดอกย่อยจำนวนมาก ช่อดอกตัวเมีย มีเพียง 2-3 ดอก

          - ผลแห้ง แตกได้ มี 3 พู

 สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา

          - ใบ : ใช้ใบตำกับเหล้าคั้นน้ำ กินเป็นยาขับเลือด และน้ำคาวปลาหลังคลอด การทดลองในสัตว์ พบว่า สารสกัดด้วยแอลกอฮอล์มีฤทธิ์บีบมดลูก

2. เจตมูลเพลิงขาว

          - White-colored Leadwort
          - Plumbago zeylanica Linn.
          - PLUMBAGINACEAE
          - ชื่ออื่น ปิดปิวขาว

 รูปลักษณะ

          - ไม้พุ่ม ลำต้นตั้งตรง หรือพาดพันบนต้นไม้อื่น ๆ สูง 1-2 เมตร

          - ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปไข่แกมขอบขนาน หรือรูปขอบขนาน กว้าง 2-5 เซนติเมตร ยาว 3-9 เซนติเมตร สีเขียวแกมเหลือง

          - ดอกช่อ ออกที่ปลายกิ่ง ดอกย่อยหลายดอก กลีบดอกสีขาว เกสรตัวผู้สีม่วงน้ำเงิน กลีบเลี้ยงมีต่อมน้ำหวานติดมือ

           - ผลแห้ง รูปขอบขนาน แตกได้เป็น 5 ปาก มีร่องตามยาว

- สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา

          - ลำต้น, ราก : มีรสร้อน ใช้แทนรากเจตมูลเพลิงแดงได้ มีสรรพคุณขับประจำเดือน ขับลมในกระเพาะ และลำไส้ ขับประจำเดือน แก้ริดสีดวงทวาร เข้ายาบำรุงธาติ บำรุงโลหิต สารสกัดจากรากมีฤทธิ์บีบมดลูก และมีฤทธิ์ต้านการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย และเชื้อรา สาร plumbagin ที่แยกได้จากรากมีฤทธิ์ต้านเซลล์มะเร็ง ลดไขมันในเลือด และยับยั้งการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย
 

3. เจตมูลเพลิงแดง

          - Rose-colored Leadwort
          - Plumbago indica Linn.
          - PLUMBAGINACEAE
          - ชื่ออื่น ปิดปิวแดง ไฟใต้ดิน

- รูปลักษณะ

          - ไม้พุ่ม สูง 0.8-1.5 เมตร ลำต้นกลมเรียบ มีสีแดงบริเวณข้อ

          - ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปไข่แกมวงรี กว้าง 3-5 เซนติเมตร ยาว 6-10 เซนติเมตร

          - ดอกช่อ ออกที่ปลายกิ่ง กลีบเลี้ยงมีต่อม ซึ่งเมื่อจับจะรู้สึกเหนียว กลีบดอกสีแดง

          - ผลแห้ง แตกได้

 สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา

          - รากแห้ง : ใช้ขับประจำเดือน กระจายลม บำรุงธาตุ รักษาโรคริดสีดวงทวาร พบว่ามีสาร plumbagin ซึ่งมีฤทธิ์กระตุ้นการบีบตัวของมดลูก และลำไส้ ช่วยให้มีการหลั่งน้ำย่อยเพิ่มขึ้น เพิ่มความอยากอาหาร แต่ควรระวังในการใช้ เนื่องจาก plumbagin ระคายเคืองต่อทางเดินอาหาร และอาจเป็นพิษได้

4. ยอ

          - Indian Mulberry
          - Morinda citrifolia Linn.
          - RUBIACEAE
          -ชื่ออื่น มะตาเสือ ยอบ้าน

 รูปลักษณะ

          3 ไม้พุ่ม สูง 2-6 เมตร

          - ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปวงรี กว้าง 8-15 เซนติเมตร ยาว 10-20 เซนติเมตร หูใบอยู่ระหว่างโคนก้านใบ

          - ดอกช่อ ออกที่ซอกใบ ฐานดอกอัดกันแน่น เป็นรูปทรงกลม กลีบดอกสีขาว

          - ผลเป็นผลสด เชื่อมติดกันเป็นผลรวม ผิวเป็นตุ่มพอง

 สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา

           ผล : ตำรายาของเวียดนาม ระบุว่า ผลเป็นยาขับเลือดต่าง ๆ ขับประจำเดือนด้วย ยาไทยใช้ผลสดดิบหรือห่าม ฝานเป็นชิ้นบาง นำไปย่างหรือคั่วไฟอ่อน ๆ ให้เหลือง แล้วต้มหรือชงกับน้ำดื่ม แก้คลื่นไส้อาเจียน สารที่ออกฤทธิ์คือ asperuloside
 

5. ว่านชักมดลูก

          - Curcuma xanthorrhiza Roxb.
          - ZINGIBERACEAE

 รูปลักษณะ

          - ไม้ล้มลุก สูงได้ถึง 1 เมตร หัวใต้ดินขนาดใหญ่ อาจยาวถึง 10 เซนติเมตร เนื้อสีส้มถึงสีส้มแดง

          - ใบเดี่ยว เรียงสลับ ออกเป็นกระจุกเหนือดิน รูปวงรีหรือรูปวงรีแกมใบหอก กว้าง 15-20 เซนติเมตร ยาว 40-90 เซนติเมตร มีแถบสีม่วงกว้างได้ถึง 10 เซนติเมตร บริเวณกลางใบ

          - ดอกช่อเชิงลด ออกที่บริเวณกาบใบ ก้านดอกยาว 15-20 เซนติเมตร กลีบดอกสีแดงอ่อน ใบประดับสีม่วง เกสรตัวผู้ที่เป็นหมัน แปรรูปคล้ายกลีบดอกสีเหลือง

          - ผลแห้ง แตกได้

 สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา

          - เหง้า : ใช้เหง้ารักษาอาการประจำเดือนมาผิดปกติ ช่วยย่อยอาหาร